Llwybrau i'r Copa

Dyma’r tawelaf o’r chwe phrif lwybr i’r copa. Mae’n cynnig golygfeydd mynyddig trawiadol, yn enwedig i gyfeiriad Moel Hebog a bryniau Nantlle i’r de, mae Llwybr Rhyd-ddu yn dilyn llwybr sy’n dringo’n raddol o’r dyffryn, i grib gulach tua'r copa.

---

Y lle hawsaf i barcio yw ym maes parcio mawr dynodedig Parc Cenedlaethol Eryri ym mhentref Rhyd-ddu (codir tâl dyddiol). Bydd hyn yn eich cadw oddi ar y ffordd brysur ac yn osgoi creu tagfeydd traffig.

Pan fyddwch wedi parcio, gyda'ch cefn at y ffordd fawr, cerddwch i'r chwith a mynd heibio'r toiledau cyhoeddus a pharhau i ben pellaf y maes parcio. Fe welwch giât fawr ar y dde i chi, sy’n mynd â chi dros y rheilffordd – cofiwch gau’r giatiau. Rydych chi nawr ar lwybr Rhyd-ddu.

Mae yna wastad rywbeth diddorol i’w nodi wrth gerdded trwy hen ardaloedd chwareli a mwyngloddio Eryri. Adeiladwyd pentref Rhyd-ddu (lle mae’r llwybr hwn yn cychwyn) fel llawer o drefi a phentrefi eraill yr ardal, i gartrefu’r chwarelwyr a’u teuluoedd.

Rydych ar eich ffordd i gyffordd llwybrau mawr ym Mhen-y-Lôn, lle bydd llwybr Rhyd-ddu yn mynd i’r chwith, i gyfeiriad y gogledd-orllewin i fyny tuag at y grib ar y chwith i chi. Mae piler carreg yma i gadarnhau'r cyfeiriad.

Byddwch yn canfod eich bod ar dir mwy corsiog gyda llawer iawn o frwyn - gall yr ardal hon fod yn wlyb ar ôl llawer o law! Fodd bynnag, mae yna rai darnau da o lwybr i'ch cadw rhag y gwaethaf ohono.

Cafodd gweddillion y ddamwain eu cludo oddi ar y mynydd wythnos yn ddiweddarach mewn awyren i faes awyr Caernarfon gerllaw.

Nawr eich bod wedi cael gorffwys wrth y wal hon, mae yna dir mwy garw a mwy serth i'w esgyn, a wal arall i'w chroesi, ond rydych yn nes o lawer at grib Llechog nawr lle bydd y llwybr yn gwastatáu eto... am ychydig.

Gwnewch y mwyaf o'r ardal fwy gwastad ar grib Llechog, tua 750m o uchder. Os yw’r tywydd yn glir, mae hwn yn lle hyfryd i edrych ar Fwlch Main (lle byddwch yn parhau â’ch taith) a chopa’r Wyddfa ei hun ohoni. Mae’n syniad da cymryd egwyl arall yma cyn codiad serth eto tuag at grib ddeheuol yr Wyddfa, sef Bwlch Main.

Byddwch yn mynd trwy giât mewn wal gerrig ac wrth gerdded ar hyd crib Llechog gallwch weld i lawr i Gwm Clogwyn ar y chwith, gyda’i dri llyn bychan – Llyn Glas, Llyn Coch a Llyn Nadroedd.

Pan fo eira a rhew ar y ddaear mae'r rhan olaf hon, tuag at Fwlch Main, yn dasg ddifrifol a dim ond cerddwyr profiadol gyda’r offer priodol ddylai roi cynnig arni. Ar ôl dringo'r rhan serth hon, fe welwch lwybr y grib ddeheuol yn ymuno o'r dde. Mae'r llwybr hwn wedi esgyn o Fwlch Cwm Llan, drwy Allt Maenderyn.

Mae’r fan hon, lle mae’r ddau lwybr yn cyfarfod, yn nodi man cychwyn Bwlch Main. Mae’n grib gweddol gul, gyda llethrau serth ar y ddwy ochr, ond mae llwybr da yr holl ffordd ar ei hyd. Nid yw'r grib mor gul nac mor agored â Chrib Goch, er enghraifft, ond mae dal angen cymryd llawer o ofal wrth gamu dros risiau creigiog a cherrig rhydd.

Ar ochr arall y grib, fe fyddwch chi’n edrych dros Gwm Clogwyn a’i dri llyn. O'ch blaen chi, mae’r grib yn parhau ac mae'n dechrau lledu eto, ar uchder oddeutu 950m. Byddwch ar lwybr creigiog, amlwg ac yn fuan byddwch yn sylwi ar biler carreg, mawr yn nodi lle mae Llwybr Watkin hefyd yn cwrdd â’r grib, ar y dde i chi.

O'r fan hon, mae'r llwybr yn parhau i ddringo ac mae'n teimlo fel na fydd y copa byth yn ymddangos, ond wrth i chi esgyn drwy'r clogfeini a dilyn y llwybr creigiog, bydd ffenestri adeilad y copa yn ymddangos yn sydyn... rydych chi nawr ar gopa'r Wyddfa !

Dim ond hanner ffordd ydych chi a bydd angen egni arnoch chi ar gyfer y disgyniad hefyd! Os ydych chi'n mynd i lawr union yr un ffordd, ar hyd llwybr Rhyd-ddu, yna cofiwch gadw i'r dde pan fyddwch chi'n cyrraedd pen draw’r darn cul o’r grib, sef Bwlch Main.

Bydd cadw i'r dde yn mynd â chi’n ôl ar hyd crib lefn Llechog, uwchben Cwm Clogwyn, a thrwy'r waliau cerrig a'r giatiau y daethoch drwyddynt ar eich esgyniad o Ryd-ddu.